Hà Nội, 12/4/2023 – Hơn 30 thành viên lãnh đạo và đại diện cấp cao từ các bộ, ngành, đại sứ quán, các tổ chức phát triển quốc tế, các doanh nghiệp trong và ngoài nước, các hiệp hội và tổ chức đã tập trung cùng thảo luận, tiếp tục giải quyết vấn đề rác thải nhựa và ô nhiễm nhựa ở Việt Nam. Hội nghị lần 2 của Nhóm công tác thực hiện Chương trình đối tác hành động Quốc gia về Nhựa (NPAP) là dấu ấn quan trọng ngay trước phiên họp tiếp theo của Ủy ban đàm phán liên chính phủ (INC2) khi các mục tiêu giảm ô nhiễm nhựa toàn cầu sẽ được ràng buộc. Việc chuẩn bị và nâng cao năng lực cho Việt Nam sẽ là điều kiện cho phép tiên quyết.

Có ba giải pháp can thiệp chính cần được Việt Nam thực hiện để đạt mục tiêu quốc gia giảm thiểu rác thải nhựa đại dương 50% vào năm 2025 và 75% vào năm 2030, bao gồm tập trung giảm thiểu và thay thế nhựa, mở rộng năng lực tái chế mang lại hiệu quả kinh tế, và mở rộng khu vực thu gom, xử lý an toàn chất thải rắn sinh hoạt cũng như ngừng xả rác bừa bãi.

Đây cũng chính là các giải pháp được đề xuất từ báo cáo “Nghiên cứu, đánh giá tình hình phát sinh, quản lý rác thải nhựa và đề xuất giải pháp, lộ trình giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa ở Việt Nam”, của NPAP, dưới sự hỗ trợ của Chương trình đối tác hành động Toàn cầu về Nhựa (GPAP) do Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) thành lập và đã được công bố trực tuyến trước hội nghị. Báo cáo đã nêu ra những hành động kiến nghị tới các thành viên trong mạng lưới NPAP nhằm hỗ trợ Đề án tăng cường quản lý chất thải nhựa ở Việt Nam và Kế hoạch quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030.

Trưởng Nhóm công tác, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Võ Tuấn Nhân, khẳng định “Hội nghị thường niên là cơ hội để xây dựng, củng cố mối quan hệ, kết nối các chủ thể công tư và cộng đồng, nhằm hỗ trợ chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức và quản lý chất thải nhựa, biến thách thức nhựa thành cơ hội, động lực cho Việt Nam triển khai thực hiện nền kinh tế tuần hoàn, nền kinh tế tri thức với việc ứng dụng công nghệ cao để giảm phát thải nhựa”.

Bà Kristin Hughes – Giám đốc Chương trình đối tác hành động Toàn cầu về Nhựa (GPAP) và Chương trình Tuần hoàn nguồn lực của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) nhấn mạnh “Tiềm năng to lớn từ nền tảng đa chủ thể của NPAP, dưới sự lãnh đạo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, sẽ tập hợp chính phủ, doanh nghiệp, các tổ chức xã hội và đơn vị nghiên cứu cùng hợp tác chặt chẽ để thực hiện mục tiêu đầy tham vọng của Việt Nam trong việc giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa”.

Bà Ramla Khalidi, Đại diện Thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam cũng đánh giá rất cao “sự lãnh đạo của Chính phủ Việt Nam trong việc đặt ra mục tiêu thể hiện tham vọng và quyết tâm nhằm quản lý và giảm thiểu chất thải nhựa thông qua cách tiếp cận của nền kinh tế tuần hoàn, như được đề cập tại Kế hoạch quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2023. Việc thực hiện mục tiêu này sẽ chỉ khả thi với những nỗ lực và đổi mới sáng tạo hiệu quả, có sự phối hợp của các bên”.

Hội nghị thường niên của Nhóm công tác đã trình bày những kết quả NPAP Việt Nam đạt được trong hai năm qua cùng kế hoạch hoạt động năm 2023, trong đó định hướng thành nhập các Nhóm kỹ thuật tập trung thúc đẩy chính sách, đổi mới sáng tạo và khơi nguồn tài chính, giới và phát triển toàn diện trong kế hoạch thực hiện giảm thiểu rác thải nhựa và ô nhiễm nhựa.

Ngay trước Hội nghị thường niên, các thành viên NPAP đã tham gia hội thảo với chủ đề “Tăng cường hợp tác đa bên nhằm thúc đẩy kinh tế tuần hoàn về nhựa tại Việt Nam”, thảo luận sâu về hiện trạng môi trường chất thải nhựa ở Việt Nam, xác định các hành động cốt lõi cần thực hiện như nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về bao bì bền vững, thúc đẩy thực hiện Trách nhiệm Mở rộng của Nhà sản xuất (EPR), tài chính xanh cho các dự án tái chế, và nâng cao năng lực cho địa phương trong lĩnh vực quản lý chất thải nhựa và chất thải rắn nói chung, cũng như giải quyết vấn đề liên quan đến giới và phát triển toàn diện.

Về Chương trình đối tác hành động Toàn cầu về Nhựa (GPAP) và Chương trình đối tác hành động Quốc gia về Nhựa (NPAP Việt Nam)

Chương trình đối tác hành động Toàn cầu về Nhựa (GPAP)

Chương trình đối tác hành động Toàn cầu về Nhựa (GPAP) là một nền tảng hợp tác đa bên, đa chủ thể do Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) tổ chức nhằm định hình một thế giới bền vững và toàn diện hơn thông qua việc loại bỏ ô nhiễm nhựa. Bằng cách thiết lập các nền tảng quốc gia và toàn cầu trung lập, GPAP là chương trình đối tác duy nhất được thể chế hóa nhằm tập hợp các nhà lãnh đạo khối công – tư và khối xã hội dân sự phát triển giải pháp chung thực tế và đầy tham vọng cho cuộc khủng hoảng ô nhiễm nhựa đang diễn ra. GPAP đã thành lập các Chương trình đối tác hành động Quốc gia về Nhựa tại Việt Nam, Indonesia, Ghana và Nigeria, và sẽ tiếp tục mở rộng ở Ecuador, Pakistan, bang Marahashtra (Ấn Độ), thành phố Mexico (Mexico) trong thời gian tới với vai trò thúc đẩy hành động, tạo ra tác động giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa ở cấp quốc gia.

Chương trình đối tác hành động Quốc gia về Nhựa (NPAP)

Được thành lập theo thỏa thuận hợp tác giữa Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) và Bộ Tài nguyên và Môi trường (MONRE), Chương trình đối tác hành động Quốc gia về Nhựa (NPAP) là nền tảng đối tác đa phương, đa chủ thể được chính phủ thiết lập, cho phép thực hiện hợp tác giữa chính phủ và đối tác quốc gia quan trọng khác để chuyển những cam kết về rác thải nhựa và ô nhiễm nhựa thành hành động.

Chính thức khởi động từ ngày 23/12/2020, Chương trình NPAP thực hiện các hoạt động dựa trên ba trụ cột chiến lược, bao gồm: 1/Quy tụ các chủ thể và thúc đẩy đối thoại; 2/Đưa ra hiểu biết sâu rộng và lộ trình hành động; và 3/Xúc tác hành động hợp tác nhằm nhân rộng các giải pháp trong lĩnh vực nhựa. Thông qua ba trụ cột, Chương trình NPAP tập trung đo lường tác động thông qua Nhóm công tác triển khai Chương trình NPAP do Bộ tài nguyên và Môi trường thành lập và các Nhóm kỹ thuật trên 6 lĩnh vực chính: i/Hỗ trợ chính sách; ii/Khơi dòng tài chính; iii/ Thay đổi hành vi; iv/ Thúc đẩy đổi mới sáng tạo; v/ Hài hòa các chỉ số; và vi/Thúc đẩy bình đẳng giới và phát triển toàn diện.

Từ tháng 8/2022, Ban thư ký Chương trình NPAP chính thức được điều phối bởi Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam, đơn vị vận hành và điều hướng sự hỗ trợ cho các hoạt động của NPAP trong việc tập hợp các chủ thể hành động về nhựa nhằm cung cấp thông tin cho chương trình nghị sự chung, thúc đẩy nhanh tiến độ của các sáng kiến hành động về nhựa tại Việt Nam, hướng tới các mục tiêu quốc gia về giảm thiểu rác thải nhựa và ô nhiễm nhựa, định hình nền kinh tế tuần hoàn nhựa bền vững hơn.